تست فريتين چيست و چگونه مي توان كمبود فريتين بدن را جبران كرد ؟
فريتين خون چيست ؟فريتين مانند آهن در بدن نيست. فريتين پروتئيني است كه آهن ذخيره مي كند و هنگام نياز بدن ، آهن را آزاد مي كند. فريتين معمولا در سلول هاي بدن شما زندگي مي كند و در واقع در خون جريان دارد.
بيشترين غلظت فريتين معمولا در سلول هاي كبد به نام هپاتوسيت و سيستم ايمني به نام رتيسولئودوتليال مي باشد .
فريتين در سلول هاي بدن ذخيره مي شود تا جايي كه نياز به توليد سلول هاي قرمز خوني در بدن وجود داشته باشد . بدن به سلول ها سيگنال آزاد كردن فريتين را مي دهد و سپس فريتين به ماده ديگري مي بچسبد كه به آن ترنسفرين مي گويند.
ترنسفرين يك پروتئين است كه با فريتين تركيب مي شود و آن را به سلول هاي خوني قرمز جديد ساخته شده در بدن منتقل مي كند. در واقع ترنسفرين مانند يك تاكسي به سمت جايگاه آهن حركت مي كند.
از آن جايي كه سطح طبيعي آهن در بدن يك فرد سالم مهم است ، ميزان آهن ذخيره شده به اندازه كافي نيز اهميت دارد. اگر فردي به اندازه كافي فريتينين نداشته باشد ، ميزان ذخيره آهن او نيز به زودي تمام مي شود .
فريتين
هدف از آزمايش فريتيناين كه بفهميد سطح فريتين موجود در خون كافي است يا خير ، مي تواند سرنخ هاي مهمي را به پزشك شما بدهد . هرچقدر كه فريتين موجود در خون شما بيشتر باشد ، ميزان ذخيره شده آن در بدن نيز بيشتر خواهد بود.
سطح پايين فريتينممكن است پزشك در صورت مشاهده علائم زير تشخيص دهد كه شما به كمبود فريتين دچار هستيد :
خستگي غير منتظره سرگيجه سردرد مزمن ضعف غير منتظره زنگ زدن گوش كلافگي پا درد تنگي نفسسطح بالاي فريتينسطح بالاي فريتين نيز آسيب زا است كه با علائم زير همراه مي باشد :
دل درد درد در قفسه سينه يا قلب درد ضعف غير منتظره درد مفصلي خستگي غير منتظرهسطح فريتين در بدن همچنين مي تواند بر اثر آسيب ديدگي ارگان هايي از جمله كبد باشد .
اين تست براي نشان دادن سلامت كلي بدن مخصوصا وضعيت هاي مربوط به آهن به كار مي رود كه كمي يا زيادي بيش از حد آهن در خون را نشان مي دهد .
تست فريتين چگونه انجام مي شود ؟تست فريتين فقط به ميزان كمي از خون نياز دارد تا بتواند سطح دقيق فريتين را تشخيص دهد .
در بعضي از موارد پزشك از شما مي خواهد كه حداقل 12 ساعت قبل از اين تست ، هيچ غذايي نخوريد زيرا زماني كه چيزي نخورده باشيد، تست شما دقيق تر عمل مي كند .
در اين شرايط يك بند را دور بازوي شما مي بندند تا رگ هايتان قابل مشاهده شوند . بعد از اين كه پوست شما را پاكسازي مي كند ، يك سوزن كوچك را درون رگ مي كند تا نمونه خون بگيرد . اين نمونه براي بررسي شدن به لابراتور ارسال مي شود .
قبل از آزمايش خون، به هيچ كار خاصي نياز نداريد.
فهم نتايج تست فريتينتست خون فريتين اول از همه براي ارزيابي سطح نرمال فريتين به كار مي رود كه اين سطح نرمال بين:
20 تا 500 نانوگرم در هر ميلي ليتر خون در مردان 20 تا 200 نانوگرم در هر ميلي ليتر خون از زنان كودكان 6 ماهه تا 15 ساله بين 7 تا 140 نانوگرم در هر ميلي ليتر از خون نوزادان بين 1 تا 5 ماهه بين 50 تا 200 نانوگرم در هر ميلي ليتر خون نوزادان تازه متولد شده بين 25 تا 200 نانوگرم در هر ميلي ليتر از خون مي باشد .البته كه همه لابراتورها سطح يكساني از فريتين را در خون نشان نمي دهند . آن ها رنج هاي استانداردي دارند اما ارزش كاري هر لابراتور با ديگري متفاوت است و در نتيجه هميشه بايد از پزشك خود در مورد رنج نرمال آزمايشگاه هنگام تعيين سطح نرمال فريتين، كم يا زياد آن سوال كنيد.
تست فريتين
علل پايين بودن فريتينزماني كه ميزان فريتين از سطح طبيعي خود كم تر باشد ، احتمالا با كمبود آهن روبرو هستيد و به احتمال زياد آهن كافي در رژيم غذايي شما وجود ندارد . چنانچه در بخش سلامت نمناك اشاره كرده ايم يكي ديگر از وضعيت هاي موثر در كاهش فريتين ، كم خوني است كه هنگام كمبود سلول هاي خوني رخ مي دهد .
وضعيت هاي ديگر شامل موارد زير است:
خون ريزي زياد در قاعدگي وضعيت هاي دل درد كه در جذب معده تاثيرگزار است خون ريزي داخليعلل زياد بودن فريتينزياد بودن فريتين نيز مي تواند نشانه هايي را به ما بگويد .
به عنوان مثال هموكروماتوسيز يعني وقتي كه بدن ، آهن بيش از حد زيادي جذب مي كند .
ساير وضعيت هاي موثر بر زياد بودن فريتين شامل موارد زير است :
بيماري هاي روماتيسمي تيروئيد پركار ديابت نوع دو سرطان ليمفوما هودكين انتقال خون زياد سمي بودن آهن بيماري كبد، مثل هپاتيت سي مزمن سندروم پاي بيقرار فيبروم يا پوليپزماني كه بدن شما دچار التهاب مي شود ، سطح فريتين آن بالا مي رود و به همين دليل است كه سطح فريتين در افراد مبتلا به بيماري هاي كبدي يا افراد مبتلا به سرطان بالاست .
مثلا سلول هاي كبد فريتين ذخيره مي كنند. زماني كه كبد فرد آسيب مي بيند ، فريتين درون سلول ها شروع به نشت كردن مي كند و پزشك در اين شرايط سطح بالاتري از فريتين نسبت به سطح نرمال انتظار دارد .
رايج ترين دلايل سطوح فريتين ارزيابي شده ، چاقي ، التهاب و مصرف روزانه الكل است . علت هاي رايج تر نيز به ژنتيك مربوط است .
اگر تست فريتين نشان دهنده افزايش آن در بدن باشد ، پزشك از شما آزمايش هاي ديگر نيز مي گيرد تا سطح آهنتان نيز مشخص شود .
تست ها شامل موارد زير هستند :
يك تست آهن كه ميزان آهن موجود در بدن را اندازه مي گيرد . ظزفيت كلي بدن براي نگهداري آهن كه ميزان ترنسفرين در بدن را اندازه مي گيرد .عوارض جانبي تست فريتينتست فريتين با عوارض جانبي جدي همراه نيست زيرا نمونه كوچكي از خون را بررسي مي كند . در اين مورد حتما با درمان گر صحبت كنيد و اگر مشكلاتي مثل كبودي يا خونريزي داشتيد ، به او اطلاع دهيد .
بعد از تست در موارد نادري ممكن است كه با عوارض زير روبرو شويد :
خون ريزي زياد احساس سرگيجه يا سبكي سر كبودي عفونتچگونه سطح پايين فريتين را افزايش مي دهند ؟پزشكان سطح پايين فريتين را با مكمل هاي خوردني درمان مي كنند . در موارد شديدتر كم خوني، شخص به تزريق آهن نياز پيدا مي كند .
براي بهترين نتيجه بايد مكمل خوردني آهن همراه با ويتامين سي براي افزايش جذب استفاده شود و همچين بايد از كلسيم ، آنتي اسيدها ، چاي يا قهوه دوساعت قبل و بعد مصرف آهن خودداري كرد .
بعد از درمان نيز افراد به آزمايش هايي نياز دارند تا ببينند كه سطح فريتين به حالت نرمال برگشته است يا خير .
اگر بعد از مصرف مكمل هاي آهن باز هم سطح فريتين به حالت نرمال و طبيعي قبل خود برنگشت ، پزشك يك تست اضافه تر را براي تعيين دلايل كمبود فريتين مي گيرد و طبق آن به درمان مي پردازد .
تست فريتين خون
داروهايي كه موجب افزايش سطح آهن و بالا رفتن ميزان جذب آن مي شوند:
1. سولفات آهن (Ferrous sulfate)
2. گلوكونات آهني (Ferrous gluconate)
3. فومارات آهني (Ferrous fumarate)
4. كربنيل آهن (Carbonyl iron)
5. Iron dextran complex
چگونه سطح فريتين را كاهش مي دهند ؟در مواردي كه علت كمبود فريتين، هموكروماتوسيز باشد ، معمولا پزشك پيشنهاد مي دهد كه شخص مورد نظر، در پروسه اي به نام فلبوتومي كمي خون بدهد .
ميزان خوني كه از بدن فرد خارج مي شود و تعداد دفعات ان كمي متفاوت است و بسته به سن فرد ، سلامت او و سطح فريتين متفاوت است . شخص در وهله اول به خون دادن حدود 500 ميلي ليتر در هفته دارد تا سطح فريتين به حالت نرمال برگردد .
درمان هاي دارويي براي اين مورد نيز موثر است .
درمان سطح پايين فريتيناگر تصميم داشتيد كه مكمل آهن را براي افزايش سطح فريتين مصرف كنيد ، بايد نكات زير را به خاطر داشته باشيد :
آهن نداشتن به اندازه كافي بد است اما آهن بيش از حد نيز مضر است . به همين دليل نبايد خودسر اين مكمل را مصرف كنيد و حتما بايد از پزشك اجازه بگيريد .آهن مايع معمولا بهتر از انواع كپسول و قرص مي باشد . آهن مايع معمولا سرعت جذب بيشتري دارد و يبوست كمتري را به وجود مي آورد . اگر با مصرف آهن مايع ، سطح فريتين شما افزايش پيدا نكرد، بهتر است كه كپسول آهن را عوض كنيد . كمبود ويتامين ب 12 معمولا با كمبود فريتين مرتبط است . حتما مطمئن شويد كه اين دو ماده مغذي را بسنجيد و مكم آن دو را با هم مصرف كنيد . تا 2 الي 4 ساعت بعد از مصرف داروي تيروئيد از آهن استفاده نكنيد . آهن و تيروئيد نمي توانند با هم جذب شوند و بايد بين اين دو فاصله بياندازيد .رژيم غذايي تان را تغيير دهيدمواد گوشتي مصرف كنيد
گوشت قرمز منبع عالي از آهن است و نياز بدن به آهن را تامين مي كند .بدن به راحتي مي تواند آهن مورد نياز را از گوشت قرمز جذب كند. مصرف گوشت، سبب بالاتر رفتن ميزان سطح آهن خون و افزايش سطح فريتين مي شود.
مصرف گوشت گاو، گوشت بره، جيگر، ميگو ، تخم مرغ موجب تامين آهن مورد نياز بدن مي شود.
گوشت
محصولات گياهي مصرف كنيد
براي افزايش آهن خونتان و بالا رفتن ميزان فريتين خون ، در كنار مصرف گوشت از محصولات گياهي مانند برنج، گندم، جو، آجيل و لوبيا كه آهن فراواني دارند ، استفاده نماييد.
به ياد داشته باشيد مصرف برخي مواد مانند قهوه، چاي سياه و سبز، سويا غليظ شده، شير، كلسيم، منيزيم، فلز روي و فلز مس جذب آهن شما را دچار مشكل مي كند پس سعي كنيد از خوردن اين گونه مواد در طول و يا پس و يا پيش از مصرف مواد غذايي سرشار از آهن خوداري كنيد.
برچسب: ،